رئال آنچلوتی چند ماه قبل چمپونزلیگ را فتح کرده بود و تیمش تا پایان سال 2014 در اوج قرار داشت . آن ها با فتح جام باشگاه های جهان به تعطیلات سال نو رفتند اما پس از آن شرایط کاملاً تغییر کرد .
بقیه ی داستان را از زبان خودش که در کتاب رهبری عملگرا (Quit Leadership) آمده بخوانید :” آن آمارها بیان می کرد که بازیکنان ما در مقایسه با دیگر تیم های بزرگ اروپایی ، به اندازه ی کافی سخت تمرین نمی کنند . داده های جمع آوری شده بر مبنای آنالیز یوفا نشان می داد رئال مادرید در مقایسه با تیم های بزرگ اروپایی زمان تمرینی کم تری را برای آماده سازی پیش از بازی ها اختصاص می دهد و دلالت بر این داشت که باید حجم تمرینات مان را افزایش دهیم . اعداد ناصحیح بودند . ما 22 بازی پیاپی را با برد پشت سر گذاشته بودیم . بنابراین می بایست چیزی درست انجام شده باشد . زمانی نوار بردهای مان پاره شد که آن آمار منتشر شد . رییس (پرز) درگیر آن شد و گفت ، ما به اندازه ی کافی تلاش نمی کنیم . سعی کردم تا برایش توضیح دهم مقدار تمرین مهم نیست بلکه مساله ی حیاتی کیفیت تمرین است . می توانستیم 3 ساعت تمرین آهسته انجام دهیم ولی بهتر این است که 30 دقیقه تمرین سخت و پرفشار انجام داد . رییس (پرز) به حرف من گوش نمی داد . اگر اندکی صبر می کرد ، می توانست ببیند . چرا که 21 روز بعد وقتی نتایج آزمایش خون بازیکنان رسید ، در حقیقت باید از شدت کار کم می کردیم . باشگاه آن آمارها را تفسیر کرد و خواستار تلاش بیشتر شد . باشگاه می خواست روی بازیکنان فشار بگذارد ، اما این اشتباه بود . در واقع لازم بود من به بازیکنان استراحت بیشتری دهم . برای مدت یک ماه ، از خستگی و مصدومیت بازیکنان ضربه خوردیم که در از دست دادن لالیگا تعیین کننده بود . در این مدت ، در مقابل بارسلونا شکست خوردیم و بین فوریه و مارچ 5 بازیکن مصدوم داشتیم (راموس ، خامس ، په په ، مودریچ و بنزما) . اگر چه در 9 بازی از 10 بازی پایانی به پیروزی رسیدیم ولی دیگر دیر شده بود . ما پیش تر لیگ را از دست داده بودیم .”
افت رئال از همین جا شروع شد ؛ حساسیت بی مورد به آمارها و تفسیر بد از آن ها . برای کسانی که در درون مستطیل سبز کار نمی کنند (رسانه ها ، هواداران و حتی مدیران) متدها می تواند بی اعتبار و بد به نظر برسد . از این موارد در دنیای فوتبال زیاد اتفاق می افتد . تحلیل و تفسیر نادرست از اطلاعات آماری و عینی منجر به تصمیمات غلطی شده که سرنوشت تیم ها را بارها تغییر داده است . با پیشرفت تکنولوژی و ورود ابزارهای گوناگون به فوتبال امروزه جمع آوری اطلاعات بسیار ساده تر است . اما غرق شدن در این داده ها منجر به از دست رفتن دیدگاه و نگرش صحیح نسبت به بازی فوتبال می شود .
استفاده بد از آمارها در جنبه های مختلف فوتبال رخ می دهد . مسایل تاکتیکی به اشتباه تحلیل می شود ، فاکتورهای جسمانی به غلط مورد بررسی قرار می گیرد ، تاثیرگذاری روحی و روانی کم تر مورد توجه قرار می گیرد و … این کارکرد غلط صرفاً مختص مدیران ، رسانه ها و هواداران نیست . بلکه برخی از مربیان نیز این اشتباهات را مرتکب می شوند .
یک تفسیر درست و موفق از اطلاعاتِ در دسترس ، تنها زمانی اتفاق می افتد که اولاً اطلاعات به روشی دقیق و مطمئن جمع آوری شده باشند و دوم این که دانشی عمیق و تجربه ی کافی در پشت تجزیه و تحلیل اطلاعات وجود داشته باشد . تحلیل و تفسیر نادرست ، بدون درنظرگرفتن تمام شرایط اثرگذار و تنها بر اساس دانش ناقص و سطحی منجر به تصمیمات غلط و نهایتاً شکست خواهد بود .
مثال های عینی زیادی در فوتبال برای این موضوع وجود دارد . برای نمونه ممکن است یک مربی یا آنالیزور احساس خوبی داشته باشد از وجود بازیکنی که تعداد دقایق بیشتری را با ضربان قلب بالاتر فعالیت کرده است . در ظاهر این طور به نظر می رسد که این بازیکن به شدت در بازی یا تمرین درگیر بوده است . اما بدون توجه به موقعیت بازی این مساله می تواند گمراه کننده باشد . این موضوع (فعالیت زیاد بازیکن) می تواند به علت جایگیری ضعیف بازیکن باشد و در واقع بازیکن انرژی غیرضروری مصرف کرده است که نهایتاً منجر به ناکارآمدی بازیکن می شود . در این مثال تحلیل درست این است که بازیکن با عدم جایگیری مناسب انرژی خود را هدر می دهد و نه این که به علت هرز دویدن مورد تشویق قرار گیرد ! این مثال ها در دنیای فوتبال تنها مختص مسایل جسمانی نیست و در حوزه های تاکتیکی ، تکنیکی و روحی و روانی نیز این اشتباهات رخ می دهد .
در فوتبال ما این تفسیرهای غلط بنا به دلایل مختلف (که خارج از حوصله ی این بحث است) زیاد اتفاق می افتد . برای نمونه یکی از رایج ترین اشتباهات در فوتبال ما توجه به میزان کل دوندگی و عدم توجه به دویدن های با شدت بالاست . بعضی از مربیان به طور وسواسی بر میزان کل دوندگی متمرکز می شوند ، بدون آن که بدانند یا توجه کنند این دویدن های با شدت بالاست که تفاوت بین یک بازیکن و یا تیم موفق و ناموفق را (از نظر جسمانی) مشخص می کند .
بررسی عملکرد بدون توجه به شرایط گوناگون و اثرگذار یکی دیگر از اشتباهات رایج در این مبحث است . شرایط متنوع و مختلف می تواند عملکرد بازیکن یا یک تیم را تغییر دهد . تمرین ، استراحت ، شرایط محیطی ، مسایل روحی و روانی ، برنامه ریزی ، سازماندهی ، تفاوت های فردی ، ساختار تیم ، مسایل اجتماعی و فرهنگی ، زندگی شخصی و هزاران مورد دیگر در عملکرد یک تیم و بازیکنان اثرگذار هستند . این جزییات ، بسیار زیاد و در عین حال مهم و حیاتی هستند . نکته ی کلیدی این که این جزییات فراوان در بسیاری از موارد با یکدیگر ارتباط و همپوشانی دارند . پس برای یک تحلیل درست و دقیق بایستی به جزییات دقت فراوانی داشت . قطعاً بدون توجه به این مساله تحلیل های غلط منجر به ناکامی می شود .
مشکل اساسی تری که در فوتبال ما وجود دارد ، تفسیرهای بر اساس شواهد عینی است . وجود ابزارها و نرم افزارهای دقیق در فوتبال مدرن باعث شده اطلاعات به دست آمده ، دقیق و صحیح باشند . اما در فوتبال ما که این امکانات به طور گسترده وجود ندارد ، اطلاعات موجود نیز کامل نخواهند بود . این خلا باعث شده تفسیرها در برخی موارد تنها بر اساس مشاهدات بسیار سطحی باشد . روشی که خطای گسترده یی دارد و تکیه بر آن مشکل زاست . یک نمونه ی رایج این که افت عملکرد یک تیم شکست خورده از نگاه بسیاری به مسایل جسمانی ارتباط داده می شوند . اکثر اظهارنظرها مبنی بر این است که این تیم مشکل بدنی دارد . دلیل اصلی این تصورات هم با توجه به عملکرد ضعیف بازیکنان است . اما در برخی از موارد این تحلیل اشتباه است و همیشه این گونه نیست . افت عملکرد می تواند ناشی از بار روانی زیاد یا اشتباهات تاکتیکی بزرگ باشد و نه صرفاً مشکلات بدنی . فشار روانی زیاد منجر به افت عملکرد تیم حتی در مسایل جسمانی می شود . پس بر اساس یک تحلیل نادرست تیمی که مشکلش فشار روانی زیاد بوده ، بایستی تمرینات جسمانی بیشتری را انجام دهد ، مشخصاً سرنوشت یک چنین تیمی روشن است . این یک قاعده ی تغییرناپذیر در بازی فوتبال است . هر تیمی که کم تر اشتباه کند ، موفق تر است . بدون شک تصمیم گیری بر اساس تحلیل ها و تفسیرهای اشتباه می تواند هر تیمی را ناکام کند . فرق نمی کند آن تیم یا مربیش چه کسی باشد . حتی رئال و حتی کارلو آنچلوتی …
پوریا جراحی : مربی بدنساز فوتبال - "ورزش سه"