اختصاصی “سپید نیوز” ؛ پیش از آغاز بحث می خواهم که این رسم ناخوش آیند قربانی کردن مربی را در صورت شکست تیم های پایه براندازم و به صراحت اعلام کنم که به عنوان کسی که به مدت حدود ربع قرن در این سطوح مربی گری کرده ام ، به شهادت استعدادهایی که یافته و پرورانده ام ، می توانند به عنوان شاهدان من گواهی دهند که اساساً در این حوزه به نتیجه گرایی اعتقادی ندارم . “نتیجه گرایی” ؛ نه “نتیجه” ، که این دومقوله هایی است که باید جدا از هم بررسی گردد . واقعیت این است که روند حرکتی تیم های ملی پایه در هر دو بعد بسیار ضعیف است واین مساله به دور از هیاهو نیازمند واکاوی و کارشناسی است .
تیم های ملی پایه در تمام رده ها از 12 الی 21 سال حاصل برنامه ی دراز مدتی است که مسوولین مربوطه مدعی شکل دادن آنند . من اجازه می خواهم که اولاً به این برنامه ی “دراز مدت” شک کنم وبا این سوال آغاز کنم که آیا این برنامه ی “دراز مدت” به درستی تدوین شده است ؟ پاسخ کوتاه مدت و صریح نشانگر مثبت بودن آن نیست . در دو بعد یاد شده در بالا یعنی “نتیجه گرایی” و “نتیجه” ما در بعد”نتیجه گرایی” شکست خوردیم تا اینجا اشکالی ندارد که البته در مورد تیم امید اشکال خواهد داشت . چون هدف این تیم نتیجه است . اما قصه ی تیم ملی جوانان را که همه می دانند و واگویه آن تکرار حروف پیشین خواهد بود و داستان نوجوانان هم که به شکلی کاملا “تراژیک”به پایان رسید و هر دو در” نتیجه گرایی” شکست خوردند . اکنون بپردازیم به بعد “نتیجه” . مراد من از “نتیجه” پرورش نسل تازه یی از بازیکن است که آینده را تضمین کند و این چرخه از 12 سالگی به نوعی جدی شده و تا 18 سالگی – به زعم من دوران طلایی رشد – به مرحله ی بلوغ می رسند . در این دوره ی طلایی رشد می باید با فنون اولیه و مهارت های پایه ی فوتبال آشنا شوند. سوال دوم این است از سرنوشت بازیکنانی که در جام جهانی نوجوانان درخشیدند و در جوانان صعود نکردند – جز تعدادی معدود – مابقی کجایند ؟ این ها در کدام “چرخه ی دراز مدت” آموزش قرار دارند ؟ یعنی من باید در “نتیجه” دادن هم شک کنم ؟ واقعیت این است که نوجوانانی که دیروز به شکلی تراژیک مغلوب نتیجه شدند ، جوانانی که پریروز ها اوت شدند و امید هایی که به گونه یی دلهره آور ندرخشیدند ، حاصل “چرخه” ی مثلث زیر است :
این چرخه به درستی عمل نمی کند . در حقیقت این چرخه در آکادمی ها ، مدارس فوتبال، تیم های پایه ی باشگاه ها و حتی فدراسیون هم به درستی عمل نمی کند و جای بازنگری ونقد دارد . من مجدداً یاد آوری می کنم اساساً از “نتیجه گرایی ” گریزانم . به زعم من اگر تیمی از چرخه ی تورنمنت ها خارج شد ، فاجعه یی رخ نداده است ، چون به عنوان استخوان خُرد کرده ی این حوزه به خوبی واقفم که در این حوزه گاهی با یک نسل با شکوه مواجه می شوی که به افتخارات می رسی و درست در دوره یی دیگر قضیه بر عکس می شود ، نسلی ضعیف تورا در تیررس حملات قرار می دهد ، چون نتیجه نگرفته ای ، همانند اتفاقی که در مالزی برای نوجوانان رخ داد . اساساً مساله همین است که چرا باید میان دونسل در مدت یک سال این همه فاصله کیفی باشد ؟ پاسخ را در بخش آموزش مثلث بالا برجسته کنید . اینجا روی سخنم با مسوولان و گردانندگان اصلی این صحنه هاست نه با مربیان .
برای کمک به حل مشکلات یاد شده راهکارهای زیر قابل تامل است :
1 – پرورش مربیان مخصوص پایه که باید از دوره های مقدماتی کمیته ی آموزش آغاز شود و می دانیم که آغاز شده است و کمیته ی آموزش قبل از هر جریانی مشکل را دریافت و شروع به فیلتر سازی کرد و اتفاقاً انگشت روی حساس ترین مقطع مربی گری نهاده است ؛ یعنی بازنگری در پرورش مربیان مخصوص تیم های پایه – بگذریم از این که همین برنامه ی علمی آغاز شده ، چه قدر موجب عصبانیت و مقاومت برخی از دوستان قرار گرفت . دوستانی که اساساً با هر گونه “نوسازی” مخالفند ومقاومت می کنند – .
در مورد” نوسازی” در آموزش دوستان متخصص را ارجاع می دهم به سمینار دو سال پیش مدرسین و مقاله ارایه شده یی به نام “تمرینات چند جانبه گرا ” با نام لاتین ” Interleaved Practice” که مثل هر حرف تازه یی مورد مناقشه و مقاومت قرار گرفت . اما امروز باید دانسته باشیم که شیوه های آموزش کهنه و ماشین وار که مبتنی بر تمرینات “بسته” است و هیچ گاه خلاقیت ها را افزایش نخواهد داد ، جز “چرخه ی معیوب” آموزش نام دیگری ندارد .
2 – باز سازی قوانین صدور مجوز مدارس فوتبال و برچیدن “دکان” های پول سازی بی محتوایی که حاصلش جز “فساد فنی” نیست – البته با حفظ حرمت و احترام برای زحمت کشان واقعی این عرصه که همیشه مورد تقدیر هستند – .
3 – بازنگری جدی در عرصه ی سیستم استعدادیابی و – به جد – بازنگری در تفکر استعدادیاب ها و تامین امنیت شغلی آنان که اگر به گونه یی حرفه یی با آنان برخورد شود از آسیب های احتمالی در امان خواهند بود . توجه به “خرده فرهنگ ها “در فوتبال در این زمینه مهم است . کشو پهناور ایران در نواحی مختلف مملو از “خرده فرهنگ ها”یی است که توجه به آن ضروری است .
یافتن ، پرورش و انگیزش استعدادها علمی بسیار مهم و پیچیده است . علمی راهبردی و حیاتی که جامعه ی فوتبال با آن زنده است .
4 – “بین المللی گرایی” در عرصه ی تربیت و آموزش با هدف پرورش نسلی که به موقع وارد چرخه ی فوتبال حرفه یی جهان شوند و این امر شدنی است ، نمونه هایی مثل جهانبخش ، عزت اللهی و آزمون نشانگر محتمل بودن و موفق بودن این موضوع است .
5 – بازنگری درگزینش مربیان در سطوح مختلف از 12 سالگی تا سن امید . این حساسیت در گزینش باید از باشگاه ها شروع شده و به فدراسیون تسری یابد . در این سن به عقیده ی نگارنده نیازی نیست که به اسم ها توجه کنید و یا در پی راضی کردن “دوستان” باشید . به تخصص ها در سطوح پایه توجه شود . مسوولین ارشد فدراسیون محترم فوتبال را به توصیه های جناب “فلمینگ” در گزینش های تیم های پایه که به صورت کاملاً علمی به موضوع نگریسته بود ، جلب می کنم که اگر توجه فرمایید به گونه یی علمی “آینده” ی فوتبال را تضمین کرده اید .
اکنون واژه ی “آینده” واژه یی آشنا و البته دلهره آور است برای فوتبال .
“آینده” ی فوتبال پایه شبیه یک دوراهی مبهمی است که به تغییر تفکرات و گزینش های امروز شما بستگی دارد . بهایی که باید در آینده برای آن بپردازید ، امروز بپردازید . واقعیت این است که در این حوزه نیازمند معماری جدید هستیم . معماری که البته می تواند از دیگران الگو برداری شود اما توجه به “فرهنگ” ایرانی و “خرده فرهنگ های” آن ضروریست و در این راستا قاطعیت در بازنگری در مثلث یاد شده یعنی ” استعداد یاب ” ، ” آموزش” و “گزینش مربی” گونه یی تضمین آینده است .
ما لعبتکانیم و فلک لعبت باز
از روی حقیقتی نه از روی “مجاز”
یک چند در این بساط بازی کردیم
رفتیم به صندوق عدم یک یک باز
اردشیر پورنعمت
Dr. Ardeshir Pournemat
AFC Instructor/ Football Coach
“PRO” License Football coach
Ph.D. of international relationship
Tel:00989111323487
[email protected]:
Email: [email protected]
